Autorstwo: Lifyen i Klaudia Deirenne Mazur
Termin "biologiczna płeć" jest błędnie używany jako synonim płci nadanej przy urodzeniu lub jako synonim genitaliów. Często ignorowane są całkowicie wszystkie kryteria stanowiące całość jako płci biologicznej i w transfobicznej narracji zrównuje się płeć biologiczną z genitaliami w momencie urodzenia (ignorując operację na genitaliach) i misgenderując pisząc transfobicznie o mężczyznach jako "biologiczne kobiety". Z samym terminem "płeć biologiczna" nie byłoby nic złego gdyby ludzie wiedzieli jak go używać.
Ktokolwiek zrównuje płeć = genitalia ten stosuje narrację nie tylko niezgodną z konsensusem biologów i lekarzy, ale w dodatku stosuję narrację transfobiczną, ignorując kompletnie złożoność zagadnienia płci u ludzi. Dlatego też tego określenia się unika - by nie użyć go błędnie i transfobicznie.
Określenie płeć biologiczna nie jest synonimem na płeć przypisaną przy urodzeniu. Płeć biologiczna składa się z wielu klasyfikacji. Płeć przypisana przy urodzeniu jest przypisana na podstawie jednej klasyfikacji (na podstawie widocznych genitaliów, o ile są jednoznaczne). Nie da się zmienić tożsamości płciowej - jest to najważniejsza klasyfikacja bo jest odczuwalna cały czas i z niej wynikają inne odczucia: dysforia płciowa, a żeby wyleczyć dysforię płciową wykonuje się konkretne elementy korekty.
Osoby transpłciowe dokonując korekty płci w niektórych wymienionych kryteriach dążą/osiągają stan zgodny z ich tożsamością płciową (np. płeć hormonalna, płeć zewnętrzna/genitaliowa, płeć fenotypowa, płeć socjalna/metrykalna). Na tym właśnie polega leczenie dysforii płciowej, czyli odczucia cierpienia wynikającego z niezgodności elementów biologicznych/metrykalnych z odczuwalną tożsamością płciową. Warto dodać, że to dotyczy nie tylko osób transpłciowych, bo również osoby, których płeć nadana przy urodzeniu (na podstawie genitaliów) zgadza się z tożsamością, mogą mieć niezgodności w innych kryteriach płci. Taki stan określa się jako interpłciowość i może mieć bardzo wiele różnych postaci i zasługuje na osobny post, natomiast ciekawym polecamy poczytać o CAIS, czyli całkowitym zespole niewrażliwości na androgeny, który cechuje kobiety urodzone z kariotypem XY [1].
Zdjęcie interpłciowych kobiet z kariotypem XY, z AIS. Nie robiły żadnych elementów związanych z korektą płci - ich kobieca płeć przypisana przy narodzinach (na podstawie genitaliów) jest zgodna z odczuwalną tożsamością płciową.
Jak już się mówi, że tożsamość płciowa i płeć są w mózgu to przypominam że mózg to też biologia więc pisanie o osobach z męską tożsamością płciową jako biologiczni mężczyźni jest jak najbardziej poprawne ;) Tożsamość to wypadkowa płci mózgu, którą się odczuwa psychicznie. To biologiczne, fizycznie istniejące miejsce w naszym mózgu. Jest to INAH-3, Trzecie śródmiąższowe jądro przedniego podwzgórza. Zrobienie rezonansu ośrodkowego układu nerwowego (mózgu) jest przez niektórych specjalistów wymagane do diagnozy właśnie po to by wykluczyć guzy mózgu naciskające na to miejsce.
Lekarze i specjaliści uważają że tożsamość płciowa jest najważniejszym kryterium - to do niego robi się całą korektę płci (stanowisko PTS [2]). Jeżeli więc ktoś za najważniejsze kryterium płciowe stawia genitalia, chromosomy czy coś innego niż tożsamość płciowa to nie tylko nie zgadza się z specjalistami i nauką, ale jest też transfobem i nadaję błędną narrację że można dostosować tożsamość płciową do genitaliów (od razu dodaję: nie można i jest to opisane w stanowisku PTS, tak samo jak nie można zmienić swojej orientacji).
Pisanie więc na podstawie jedynie genitaliów o kobietach jako "biologiczni mężczyźni", o mężczyznach jako "biologiczne kobiety" jest nie tylko niezgodne z stanowiskiem lekarzy i specjalistów, ale jest też misgenderujące (a co za tym idzie transfobiczne), niezgodne z stanem faktycznym dotyczącej danej osoby jak i po prostu nie konkretne.
Mamy ogólne, jasne, konkretne, zgodne z nauką i nie transfobiczne określenia jak np. osoby z penisami/waginami, osoby z płcią gonadalną (...), osoby z płcią chromosomalną (...), osoby z płcią żeńską/męską nadaną przy urodzeniu.
Określenie "płeć biologiczna" nigdy nie była i nie jest synonimem na genitalia ani na płeć nadaną przy urodzeniu.
Z pomocą Klaudii Deirenne Mazur prezentujemy Wam "słynną pastę o płci biologicznej", ale w końcu w wersji obrazkowej wygodnej do wklejania!
Biologicznych cech klasyfikujących płeć jest 8: chromosomalna, gonadalna, gonadomorficzna, zewnętrzna, fenotypowa, metaboliczna i mózgowa [3]. W każdym z tych kryteriów są co najmniej dwie opcje klasyczne i stan pośredni, a często wiele stanów pośrednich.
Płeć w dokumentach (płeć socjalna, metrykalna) jest ustalana na podstawie budowy genitaliów w chwili narodzin (dlatego nazywa się ją też płcią nadawaną przy narodzinach, A*AB - assigned * at birth), ale identyfikacja płciowa, czyli faktyczna płeć danej jednostki, nie ma nic wspólnego z genitaliami, bo zależy wyłącznie od budowy mózgu, która kształtuje się w II trymestrze ciąży i jest później niezmienna [4].
Nie ma takiego terminu naukowego jak płeć biologiczna w kontekście synonimu na płeć nadaną przy urodzeniu lub jako synonim na genitalia. Konsensus biologów jest taki, że płeć to spektrum wynikające z 10 czynników [5]:
płeć chromosomalna (genotypowa) – kariotypy prawidłowe (mężczyźni kariotyp 46,XY, a kobiety 46,XX) + kariotypy z inną konfiguracją chromosomów płci (osoby interpłciowe),
płeć gonadalna – obecność gonad (jądra, jajniki)
płeć wewnętrzna (gonadoforyczna) – obecność pierwotnych dróg gonadalnych (nasieniowody, jajowody, macica oraz dystalna część pochwy),
płeć zewnętrzna – zewnętrzne narządy płciowe (prącie, srom),
płeć fenotypowa (somatotypowa, biotypowa) – trzeciorzędowe cechy płciowe występujące u dorosłego osobnika,
płeć hormonalna – relacja względnej ilości wydzielanych hormonów płciowych (androgeny, estrogeny),
płeć metaboliczna – aparat enzymatyczny charakterystyczny dla niektórych systemów metabolicznych,
płeć socjalna (metrykalna, prawna, nadana przy urodzeniu) – mająca wyznaczać pełnienie roli męskiej lub żeńskiej, wyznaczana na podstawie zewnętrznych narządów rozrodczych po urodzeniu,
płeć mózgowa – zróżnicowanie się mózgu w zakresie czynności endokrynnej oraz budowy anatomicznej podwzgórza i przysadki mózgowej,
płeć psychiczna (tożsamość płciowa) – poczucie przynależności do określonej płci, identyfikacja z binarnymi płciami męską lub żeńską lub identyfikacja niebinarna. Wynika z płci mózgowej.
Wbrew temu, czego najprawdopodobniej uczyli was w szkole, płeć u ludzi NIE jest zdeterminowana przez chromosomy. Taki typ determinacji płci występuje np u pszczół [6]. Płeć u ludzi jest zdeterminowana genetycznie[7], przez obecność lub brak genu SRY - chociaż ostatecznie płeć człowieka określa się przez różne czynniki, które wyjaśnię niżej.
Zaprzeczenie czyjejś identyfikacji płciowej ma tyle samo sensu, co zaprzeczanie czyjemuś kolorowi oczu.
Dodatkowo, najnowszym systemem klasyfikacji jest ICD-11, gdzie nie ma transseksualizmu[7].
Określenie płeć biologiczna jest zwyczajnie błędne i nie prowadzi do niczego. Wiele osób mówiąc "płeć biologiczna" ma na myśli "płeć nadana przy urodzeniu". Wyrażajmy się precyzyjnie, a wszystkim to ułatwi komunikację :)
Dodatkowo określenie to często służy by obrażać osoby transpłciowe i podważyć istnienie i ważność ich tożsamości płciowej - dlatego się go unika.
[1] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6480640/ - o AIS, https://en.wikipedia.org/wiki/Androgen_insensitivity_syndrome - tutaj znajduje się zdjęcie interpłciowych kobiet z kariotypem XY. Nie robiły żadnych elementów związanych z korektą płci - ich kobieca płeć przypisana przy narodzinach jest zgodna z odczuwalną tożsamością płciową.
[2] Stanowiska Polskiego Towarzystwa Seksuologicznego: http://pts-seksuologia.pl/sites/strona/83/stanowisko-pts-ws-sytuacji-spolecznej-zdrowotnej-i-prawnej-osob-transplciowych , wraz z podana literaturą w tym kontekście: The World Professional Association for Transgender Health. Standards of Care for the Health of Transsexual, Transgender, and Gender Nonconforming People. Wersja 7. 2011, Dostępna z: http://www.wpath.org, Lev AI. Transgendered Children and Youth. W: Transgender Emergence. Therapeutic Guidelines for Working with Gender-Variant People and Their Families. New York: The Haworth Press. 2014; 315-353.
[3] Stanisław Dulko. ABC...płci. „Kosmos. Problemy Nauk Biologicznych”, 2003
[4] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/m/pubmed/18980961/
[5] https://www.nature.com/articles/348448a0
[6] http://m.genome.cshlp.org/content/16/11/1366
[7] Mała encyklopedia medycyny. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1990
[8] https://www.psychologytoday.com/us/blog/making-meaning/201807/what-s-new-in-the-international-classification-diseases”